Bí Ẩn “Những Mối Tình Trai” Của Nhà Văn Tôi Hâm Mộ Xuân Diệu

Trong suốt cuộc sống cầm bút, Xuân Diệu đã viết tổng cộng khoảng bên trên 5.000 trang sách có giá trị. Ông đã vinh dự được đơn vị nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng độc nhất vô nhị (1985) và giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học thẩm mỹ và nghệ thuật (đợt I, năm 1996). Sau ngày xuân Diệu qua đời, tại Thủ đô thủ đô hà nội và một số trong những thành phố đã gồm có đường phố được sở hữu tên ông...

Những năm qua, đã có nhiều cuộc hội thảo, biết bao nhiêu bài chuyên luận, luận án, bài xích nghiên cứu, phê bình,... Viết về thơ và đời Xuân Diệu, vị ông là giữa những cây đại thụ của nền văn học tập Việt Nam.

Tôi chỉ là một học trò nhỏ, một trong hàng chục ngàn người ái mộ thơ Xuân Diệu. May mắn là trước khi ông qua đời, tôi đã có dịp xúc tiếp với ông một bí quyết thân tình, thậm chí còn vinh dự được ông có tác dụng giám khảo cùng trao giải A (giải cao nhất) Cuộc vận động biến đổi Văn – Thơ – Ca khúc mang lại Thanh niên, bởi TW Đoàn TNCS hcm và Hội công ty văn Việt Nam phối hợp tổ chức (1981 – 1983). Sau đó, tôi vinh hạnh được Xuân Diệu đề nghị gửi bạn dạng thảo mang đến ông góp ý, cho thăm bên riêng ông vài ba lần. Đặc biệt, là được thẳng tham gia phục vụ tang lễ của Xuân Diệu năm 1985…

Vinh dự được Ban tổ chức triển khai cuộc hội thảo chiến lược nêu bên trên mời tham luận, tôi xin được góp vài chi tiết nhỏ, đời thường, riêng biệt tư, tuy vậy rất quan trọng đặc biệt về một bên thơ lớn. Đó là chuyện... đồng tính nam ở trong phòng thơ Xuân Diệu. Đây là điều bao năm vẫn bị coi là tế nhị, là cấm kỵ; dẫu vậy vừa được pháp luật Việt Nam thừa nhận là quan hệ hợp pháp. Hy vọng đóng góp thêm phần giúp cho người đọc phát âm thêm được sự bụ bẫm của trong số những nhà thơ tình lớn nhất Việt Nam…

Chân dung công ty thơ Xuân Diệu.

Năm 1982, khi còn là một anh bộ đội trẻ đóng quân sinh sống vùng biên thuỳ Lạng Sơn, tôi bao gồm gửi một chùm thơ về Hà Nội để tham gia Cuộc vận động chế tạo văn - thơ cùng ca khúc cho bạn teen (1981 - 1983) do tw Đoàn tuổi teen Cộng sản sài gòn và Hội đơn vị văn Việt Nam phối kết hợp tổ chức, nhân kỷ niệm 50 năm ngày ra đời Đoàn. Một buổi chiều, tôi bất thần nhận được một một lá thư lạ, xung quanh phong so bì đề tên người viết là Xuân Diệu. Mở thư ra đọc, tôi vui tươi đến kinh ngạc khi biết đó là thư của một công ty thơ phệ gửi mang lại mình. Lá thư siêu ngắn, chỉ có khoảng hai trăm chữ. Xuân Diệu viết rằng ông vô cùng thích chùm thơ tham dự cuộc thi của tôi. Ông đã thảo luận với nhà thơ Vũ Quần Phương cùng thống độc nhất cho điểm cao chùm thơ ấy. Cuối thư, Xuân Diệu yêu mong tôi gửi mang lại ông một tập phiên bản thảo mới, ông vẫn đọc kỹ với góp ý.

Năm 1983, khi vẫn “tạm trú” nghỉ ngơi Tạp chí âm nhạc Quân đội dự một trại viết ngắn ngày, tôi nhận được giấy mời của trung ương Đoàn cho nhận giải A dành riêng cho thơ (thể các loại văn xuôi và ca khúc chỉ gồm giải B) vào cuộc chuyển động nói trên. Lễ trao giải ra mắt thật long trọng. Vì tôi là “Thủ khoa” đề nghị vinh dự được nhà thơ Xuân Diệu vẫy đến ngồi cạnh ông. Suốt sự kiện ấy, phần nhiều tôi chẳng suy xét ai nói đều gì, đọc loại gì, cơ mà chỉ... Ngồi nhìn Xuân Diệu. Tôi nhớ rất rõ Xuân Diệu đã ăn uống và uống nhiều lắm, ông ăn hết nhì suất bánh ngọt, còn xơi một trái chuối và ba miếng đu đầy đủ nữa.

Mấy ngày sau, theo lời hứa hẹn của Xuân Diệu, tôi tìm đến số đơn vị 24 phố Cột Cờ thăm ông. Tôi sở hữu một quả đu đủ chín khá to. Xuân Diệu quá bất ngờ hỏi: “Sao em biết tôi mê thích thứ này? Gọt vỏ đi, ta cùng ăn uống luôn!”.

Rồi ông đi tìm dao, nhưng không hiểu sao trong phòng chẳng có con dao làm sao cả. Túng thiếu quá, tôi bèn lôi trong túi cóc chiếc cha lô lộn ngược mà mình mang theo ra một chiếc dao tem (thứ dao dùng để cạo râu) rồi gọt và bửa đu đủ bằng chiếc dao ấy. Tôi chỉ ăn uống một miếng nhỏ lấy lệ, còn một mình Xuân Diệu xơi hết nửa quả. Trước lúc ra về, ông chuyển trả tôi tập phiên bản thảo Thao thức với Kỳ cùng và nói: “Em hãy đọc kỹ lại, nơi nào tôi khuyên nhủ tròn (o) là câu hay, còn ở đâu đánh dấu nhân (x) là thơ dở”.

Rồi Xuân Diệu cổ vũ tôi: “Phải viết thêm nhiều nữa, gắng thay thế cho kỹ, rồi tinh lọc gửi tới nhà xuất bạn dạng họ in cho. Tất cả sách rồi, tôi sẽ reviews em cùng với Hội đơn vị văn...”

Dư âm của giải thưởng và lời căn dặn trong phòng thơ Xuân Diệu đã khiến cho tôi khi trở về đơn vị ở lạng sơn sống đa số ngày lâng lâng như vẫn trên mây gió, tràn đầy niềm vui và hy vọng.

Nhưng hồi ấy những người sáng tác mới viết, in được tập thơ cực kỳ khó khăn! Tôi gửi bạn dạng thảo đến Nhà xuất bản Quân nhóm nhân dân, biên tập viên Nguyễn quang quẻ Tính hiểu rồi yêu cầu sửa chữa, cứ tưởng sách được in mang đến nơi. Tuy nhiên họ cứ nâng lên rồi lại đặt xuống, do dự bao nhiêu lần... Tháng 12 năm 1985, bên thơ Xuân Diệu bất thần qua đời.

Hồi ấy, chúng tôi đang có mặt tại Hà Nội để dự Hội nghị những người dân người viết văn trẻ toàn nước lần lắp thêm III. Sáng sớm ngày tổ chức triển khai tang lễ cho Xuân Diệu, tôi xung phong thuộc mấy người các bạn viết trẻ em đến cơ sở y tế Việt - Xô dấn thi hài của nhà thơ từ phòng giá buốt vào áo quan, rồi khênh lên ô-tô chuyển mang lại trụ sở 51 è Hưng Đạo...

Tôi nhớ siêu rõ, cái áo quan của nhà thơ lớn không hiểu sao lại bị nứt nẻ, góc bên trái trên đầu để lộ ra một kẽ lớn, mang lại gần vừa một ngón tay. (Có lẽ nó được làm bằng lắp thêm gỗ xoàng cùng giá mua cũng rẻ?). Cửa hàng chúng tôi đã nên “xử lý” bằng phương pháp lót thêm mấy tờ giấy đỏ. Cơ hội sống, Xuân Diệu vốn không mong kỳ, bị tiêu diệt rồi, ông đơn giản thế cũng là phải.

Bên linh cữu của Xuân Diệu, shop chúng tôi đều đang ứa nước mắt cùng khóc thật sự. Cùng với tôi, Xuân Diệu như một vị thánh, đầy mếm mộ và kính trọng.

Sau ngày đó, tôi đã lặng lẽ tìm đọc phần đa tác phẩm của Xuân Diệu và tất cả những gì người ta viết về ông…

Nhưng ngoài ra hầu không còn mọi người đều né tránh đụng chạm đến loại đề tài tế nhị, thậm chí hoàn toàn có thể gọi là “phạm huý”, cơ mà trong bài bác này người viết tạm hotline nó là chuyện “Tình trai” (mượn nguyên thương hiệu một bài xích thơ khá lừng danh của Xuân Diệu công khai mệnh danh mối tình của Rimbaud cùng với Verlaine - “Hai con trai thi sĩ choáng hơi men”). Bởi, nếu gồm ai đó dám xác minh rằng nhà thơ tình tài ba, thần tượng của biết bao chũm hệ tình nhân thơ việt nam là... đồng tính nam(!), thì dĩ nhiên chắn, các tín đồ cuồng nhiệt độ của ông đã hét lên: khoảng bậy! làm những gì có chuyện đó!

Nhưng, chiếc “nghi án” về một “trò chơi của sản xuất hóa” cơ thì vẫn cứ lơ lửng đâu đó, tính từ lúc thời Xuân Diệu còn sống cùng nhất là sau khoản thời gian ông đang qua đời... Theo tôi, kia là một trong những lý vày cắt nghĩa lý do ông được nhiều người coi là “Ông hoàng Thơ tình Việt Nam”. Phàm những cái gì tín đồ không thể đã có được theo từ nhiên, thì lại càng khao khát! cùng với Xuân Diệu, chính là Tình yêu! với nó được ông viết thành Thơ!

Sau này, tôi có may mắn được đơn vị thơ Hoàng cat - tín đồ vẫn được xem là “em kết nghĩa” của thế thi sĩ Xuân Diệu - bật mý một “bí mật” rất độc đáo tư của mình: Ông đó là hình mẫu, là nguồn xúc cảm cho Xuân Diệu sáng sủa tác một số trong những bài thơ tình nổi tiếng, trong các số đó có thi phẩm bất hủ: "Biển"...

Cuối năm 1992, khi đọc cuốn hồi ký kết "Cát lớp bụi chân ai" của sơn Hoài, đoạn viết về Xuân Diệu đã khiến cho tôi bàng hoàng, không tin đó là sự thật:Hồi loạn lạc chống Pháp, nơi bao gồm cơ quan nghệ thuật kháng chiến trú đóng, những chàng trai trẻ vô cùng sợ ở tập thể cùng với Xuân Diệu. Ban ngày thì lặng lẽ âm thầm bình thường, nhưng tối đến thì nháo nhác, loại bỏ đi ngủ nhờ vị trí khác, trống cả cơ quan. Vị cứ đêm cho Xuân Diệu tuyệt “mò” sang chóng họ, để làm... “trò vợ chồng”!

Nhà văn tô Hoài từng bị Xuân Diệu “mò” thanh lịch ngủ cùng để làm “chuyện ấy” không chỉ có một lần. Hãy nghe ông tả lại một chiếc đêm mưa gió "ghê gớm" ấy:

Bàn tay ở đâu rờ vào. Ko phải. Tay người, bàn tay đầy đặn, ấm ấm. Hai bàn tay đầy đặn xoa lên mặt, lên cổ, rồi xuống dần xuống dần khắp mình è truồng trong miếng chăn dạ. Bóng buổi tối bập bùng lên như ngọn lửa đen không tồn tại ánh, cái không khí lạnh đêm mưa rừng nóng dần lên. Không có gì biết đương ngơi nghỉ đâu, bản thân là ai, ta là ai, hai khung hình con người quằn quại, quấn quýt, cánh tay, cặp đùi thừng chão trói lại, thít lại, dằng ra. Niềm hoan lạc trong tôi vỡ lẽ ra kinh hoàng dằn ngửa mẫu xác giết mổ kia.

Xem thêm: Ý nghĩa hình xăm tam giác đẹp cho nam nữ 2023 & ý nghĩa nhất

Rồi như chiêm bao, tôi bửa ra, thống khoái. Yên ổn lặng. Nghe mưa rơi xuống tàu lá chuối trong tối và dòng mệt êm ả dịu dàng trong mình. Giữa thời gian ấy, nhì bàn tay mền mại như lụa lại vuốt lên mặt. Làn môi và hơi thở lạnh như than bò vào mắt, xuống vú, xuống rốn, xuống bẹn... Cơn vui mừng lại cồn lên cho đến lúc ngã cả ra, rúc vào nhau. Rồi bàn tay dịu dàng lại vuốt lên mặt. Lần này thì tôi lử lả, tôi nhuôi ra rên ư ử, như nhỏ điếm mê tơi không nhớ nổi bạn thứ mấy, sản phẩm công nghệ mấy nữa.

Trời rạng sáng. Xuân Diệu về bên màn mình dịp nào ko biết. Tôi he hé mắt nhớ lại số đông hứng thú béo khiếp. Những cảm giác nồng nàn kích ưng ý trong bóng buổi tối đã trơ ra trong khi sáng bạch...

Cũng theo tô Hoài, thì hồi ấy Xuân Diệu đã có lần bị phòng ban kiểm điểm kéo liền nhị tối, nên họp mang lại khuya. Chúng ta kết tội Xuân Diệu là “tư tưởng bốn sản, buộc phải chừa đi”. Còn Xuân Diệu thì chỉ biết ngồi khóc nức nở: “Tình trai của tôi... Tình trai...”. Sau đó, cũng bởi chuyện này, Xuân Diệu đã bị Ban Chấp hành kỷ mức sử dụng đưa ra khỏi thường vụ... “. Với Tô Hoài còn viết rằng:Ở đâu Xuân Diệu cũng "đào hoa những mối tình trai”.

Đọc số đông trang viết trên, trước tiên tôi đã hết sức giận nhà văn đánh Hoài, vì nhận định rằng ông đã bêu xấu thần tượng của mình. Nhưng lại rồi nghĩ lại, Xuân Diệu là đơn vị thơ lớn, nhưng mà ông cũng là 1 trong những con người. Mà lại đã là con tín đồ thì ai chẳng tất cả khiếm khuyết. Chẳng nhẽ một người khả kính như tô Hoài lại phịa chuyện và vu oan giáng họa cho Xuân Diệu?

Một lần ngồi buồn, tôi đã làm cho cái việc lẩn thẩn là giở hai tập "Thơ thơ" với "Gửi hương mang đến gió" (được tuyển vào cuốn "Thơ mới 1932-1945, tác gia và tác phẩm") ra đếm coi Xuân Diệu sẽ đề tặng ngay thơ mang đến bao người?

Tôi không thể tinh được khi phát hiện nay một điều: trong 100 bài thơ, tất cả cả thảy 21 bài xích được ông chua thêm lời tặng, nhưng tất cả đều dành cho... Bọn ông. Giỏi nhiên ko thấy một chiếc tên phụ nữ nào vào đó(!?).

Về chuyện Xuân Diệu tặng thơ, có một bài thơ khá đặc biệt, chưa hề tất cả trong cỗ "Toàn tập Xuân Diệu" (6 tập, bên xuất bạn dạng Văn học, 2001) đó là bài bác "Em đi".

Xuân Diệu viết Em đi xong xuôi từ đêm ngày 11 mon 7 năm 1965, thời gian 23 giờ 30 phút. Bài xích thơ gồm 24 câu, được chia làm sáu khổ. Đọc hầu hết câu thơ sau đây, ai ai cũng tin rằng “em” trong bài bác thơ là 1 người thiếu nữ xinh đẹp mà lại nhà thơ yêu tha thiết:

Đại hội nhà văn chuẩn bị diễn ra. Đây là việc kiện lớn của những người viết văn cả nước. Trong những gương mặt có nhiều đóng góp mang lại nền văn học nước nhà phải kể đến những người sáng tác của thời kỳ Thơ mới và mẫu văn học tập lãng mạn. Và Huy Cận là một trong những số đó. Nội dung bài viết là sự cảm nhận riêng của tác giả, một người đã từng chạm mặt gỡ với công ty thơ.

… chúng tôi thuộc lớp bạn teen lớn lên gặp gỡ ngay cuộc binh lửa của dân tộc. Dạo đó, những cái bình thường của đời hay cũng lâm vào hoàn cảnh chuyện cấm kỵ. Hiện nay thì tha hồ hát “Giọt mưa thu” tuyệt đọc gần như vần thơ tình cháy phỏng “Nhanh cùng với chứ, vội vã lên với chứ" xuất xắc “Xuân sắp đến nghĩa là xuân vẫn qua/ Xuân còn non tức là xuân sẽ già… ”. Thơ lãng mạn chỉ được đọc theo kiểu nói chuyện nhau. Vị thế, suốt những năm tháng ngồi bên trên ghế nhà trường, cửa hàng chúng tôi không hề biết gồm có “Tràng Giang”, phần nhiều “Màu tím hoa sim”… Chỉ thoáng nghe có một trong những tác đưa thơ new với chiếc văn học lãng mạn.

Rồi thống nhất đất nước. Lớp thanh niên chúng tôi từ chiến trường được quay trở về giảng mặt đường học tập. Những cấm kỵ hồi đó cũng dần dần được mở ra. Vào trường không chỉ có được đọc, mà đề nghị học chiếc văn học lãng mạn đó. Chính trong số những ngày này, tôi được gặp mặt nhà thơ Huy Cận. Ông mang đến khoa Ngữ văn để rỉ tai về thơ. Trường Đại học Tổng hòa hợp của chúng tôi ngày kia thật xứng đáng tự hào. Gồm lẽ, đấy là cái nôi sản sinh ra nhiều nhà công nghệ tự nhiên cũng giống như nhà văn – đơn vị thơ của khu đất nước.

Tôi đã có lần nghe thầy giáo của chính mình nói về Huy Cận, giảng về thơ Huy Cận. Tôi rất hâm mộ những người trẻ tuổi như Chế Lan Viên, Xuân Diệu, Huy Cận, Hàn mặc Tử… các ông sẽ dám dấn thân, đã vượt qua cái giới hạn chật khiêm tốn của thể thơ truyền thống lịch sử mà bao nhiêu năm đã từng ngự trị. Cùng với nhà nghĩa tư bạn dạng vào Việt Nam, làn gió văn hóa truyền thống tư bản cùng theo này mà thâm nhập. Là những người trẻ, những ông đã đi được tiên phong. Theo, nhưng lại không rập khuôn; theo, tuy nhiên vẫn giữ phiên bản sắc dân tộc. Cố kỉnh Lữ : Nhớ rừng, Cây bọn muôn điệu. Xuân Diệu : Vội vàng, Nguyệt cầm, Lời kỹ nữ. Huy Cận : Ngậm ngùi, Tràng giang. giữ Trọng Lư : giờ thu. Hàn mặc Tử : Đây xóm Vĩ Dạ, mùa xuân chín. phái mạnh Trân : Đẹp cùng Thơ, cô gái Kim Luông. Chế Lan Viên : Thu… Trong thơ truyền thống, con tín đồ trở nên nhỏ xíu nhỏ, tan thay đổi trong vũ trụ, hoặc con người nhắm đến cái thiêng liêng, loại siêu việt. Trong thơ của những tác mang trẻ này là 1 sự mày mò về tình yêu, về bé người. Nói như Hoài Thanh thì trong các nhà thơ mới đó, Xuân Diệu là bạn mới nhất. Trong thơ Xuân Diệu, bé người cá thể được ý thức và xác minh như là trung trọng tâm của vũ trụ, "Ta là Một, là Riêng, là máy nhất". Rất có thể nói, cho Xuân Diệu, cái tôi cá nhân thực sự được giải phóng. Công ty thơ phát biểu rất là chân thành những cảm hứng thiết tha, mãnh liệt của trái tim tràn đầy, cháy phỏng : Ta ý muốn ôm; Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn; Ta mong muốn riết mây gửi và gió lượn; Ta ước ao say cánh bướm cùng với tình yêu; Ta mong muốn thâu trong một cái hôn nhiều; cùng non nước với cây và cỏ rạng; Cho ngà ngà mùi thơm, mang lại đã đầy ánh sáng; cho no nê thanh sắc đẹp của thời tươi; Hỡi Xuân hồng ta ý muốn cắn vào ngươi.

Huy Cận thời trẻ

Còn Huy Cận cũng không hề thua kém cạnh gì. Đây là một trong những tài thơ trẻ, tuy thế nói như bên phê bình vương vãi Trí khoan thai : từ hồi tuổi bắt đầu 20– 25, Huy Cận vẫn biết tạo cho thơ mình một vẻ đẹp khá già dặn. Loại tên Lửa thiêng, có lẽ không hẳn đã hợp với các bài bác thơ trong tập, dễ dàng và đơn giản là vị chất thiêng ở chỗ này còn thập thò một vẻ phôi phai nai lưng tục và khó lòng nói là đã chiếm lĩnh sắc thái riêng. Mà phù hợp hơn, khi mong mỏi tìm ra chiếc phần tinh hoa trong thơ Huy Cận dịp ấy, tôi muốn dùng chữ đẹp xưa, như tên một bài thơ không giống của ông.

Thật vậy, nếu nhớ tới Xuân Diệu, luôn luôn luôn ta nhớ chiếc líu ríu nôn nả mau cùng với chứ, vội vã lên với chứ của ngày lúc này thì giọng thơ Huy Cận thật đàng hoàng trầm mặc. Nó là tiếng nói của một nhà thơ luôn sống với cùng 1 quãng lùi để hoàn toàn có thể nhìn mãi tận xa xưa.

Trong lần nói chuyện thơ với sinh viên Tổng đúng theo ngày ấy, tôi cứ nhớ mãi vấn đề ông so sánh đoạn thơ : Em đẹp bàn tay ngón ngón thon; Em duyên song má nắng hoe tròn; Em lùa gió biếc vào vào tóc; Thổi lại phòng anh cả núi non. Đó là khổ thơ trong bài xích thơ “Áo trắng” của ông. Ông nói siêu say sưa, phân tích khôn cùng kỹ tại sao cô bé lại lùa gió biếc vào trong tóc, tại sao lại thổi lại chống anh cả núi non. Dòng hay chính là ở lùa gió biếc thổi cho phòng anh. Thật ra, tóc cô gái đã được gội bởi hương hoa rừng, hương hoa đó làm đằm cả gió biếc. Hương hoa ấy là của núi non, của vạn vật thiên nhiên hùng vĩ. Với cũng chính hương hoa đó không chỉ có ủ cả vạn vật thiên nhiên trời đất, ủ cả núi cả non, mà lại ý sinh sống đây đó là tình cảm mà cô bé đã dành cho chàng trai. Em đấy, vẻ đẹp của thiên nhiên đấy, cái thiên nhiên ấy chỉ giành cho anh, nhờ cất hộ về anh vớ cả… nhưng anh lại vô tình như vậy?

Ai dám bảo thơ hữu tình chỉ tất cả trăng hoa tuyết sông núi không đóng góp phần xây dựng lòng yêu nước? họ thử quan sát vào hoàn cảnh thực tại của rất nhiều năm 30 gắng kỷ trước thì mới thấy loại văn học đó có sắc thái riêng, là sự việc phản kháng lại loại xã hội đương thời đầy u uất, ngột ngạt. Vào một thực trạng xã hội mà giai cấp muốn xóa bỏ tất cả những gì điện thoại tư vấn là trường đoản cú hào dân tộc, ao ước nô dịch mọi fan trong một thứ bốn tưởng vọng ngoại, sùng nước ngoài mê muội nhất thì các câu thơ, bài xích thơ như thế và đúng là chứa chan tình cảm dân tộc, niềm trường đoản cú hào dân tộc. Đặc biệt, đấy là những câu thơ hay, những bài thơ hay, công dụng của bọn chúng càng mạnh mẽ và bền vững hơn nữa.

Trong thơ Huy Cận, nét nào của cảnh vật, dẫu xuất xắc đẹp, vẫn phảng phất nỗi buồn. Chú ý một làng làng, một phiên chợ vừa tan, một bến đò, Huy Cận cảm cho tận đáy lòng một nỗi sầu muộn mênh mang, nỗi đơn độc của thân phận trước cái vô thuộc của cuộc sống thường ngày : Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu; Đâu tiếng thôn xa vãn chợ chiều; nắng xuống trời lên sầu chót vót; Sông lâu năm trời rộng lớn bến cô liêu (Tràng giang). Mới ngoài đôi mươi tuổi nhưng ông đã bao hàm câu thơ thật tinh tế, thật tốt diệu khi quan sát vạn vật thiên nhiên : Nắng xuống, trời lên. Và loại cảnh cảnh sầu chót vót thì thiệt tài tình, là đặc sản nổi tiếng mang nhãn hiệu Huy Cận. Cảnh trong bài xích Tràng giang của Huy Cận là 1 dòng sông. Chiếc sông ấy bát ngát và phảng phất bi thiết nhưng đẹp lắm, đẹp tuyệt vời nhất là nó đã gợi lên côn trùng tình quê nhà đằm thắm, tưởng khôn xiết nhẹ nhưng sâu thẳm và bền bỉ vô cùng : Bèo dạt về đâu sản phẩm nối hàng; rộng lớn không một chuyến đò ngang; Không cầu gợi chút niềm thân mật; lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng… Lòng quê dợn dợn vời nhỏ nước; Không sương hoàng hôn cũng nhớ nhà.

Hôm ấy, ông phân tích khôn cùng say sưa, làm công ty chúng tôi quên cả chiều đã về chậm rì rì chậm trên phần nhiều tán lá của quần thể Mễ Trì im tĩnh. Thực ra, lần thì thầm ấy, cửa hàng chúng tôi muốn biết vô cùng nhiều. Đằng sau đa số câu thơ, những bài thơ ấy là cả những quan niệm sống, cả cuộc đời chứa đựng và tốt nhất là bóng dáng những khuôn khía cạnh tình yêu, những mẩu chuyện về tình ái gắn bó thân ông với nhà thơ Xuân Diệu. Mặc dù nhiên, thời gian ít, bên thơ lại nói khôn cùng say sưa, nên chúng tôi không ước ao cắt ngang cái cảm hứng đang trào dâng của tín đồ thi sỹ. Đó cũng là lần gặp mặt duy nhất của tôi với một công ty thơ lớn.